«Hurriyat» gazetasining 1999 yil, 12-18 may sonida yozuvchi Xurshid Do‘stmuhammad va munaqqid Mahmud Sa’diy tayyorlagan «XX asr — kitob asri: munosabatlar, mulohazalar, fikrlar» materiali chop etilgan edi. Jahon va o‘zbek adabiyotidagi XX asrning eng yaxshi asarlarini aniqlash bo‘yicha o‘tkazilgan so‘rov natijalari ikki sahifada chop etilgan.
«Hurriyat»ning ushbu sonida olim, tarjimon va adiblar Ozod Sharafiddinov, Salohiddin Mamajonov, Murodjon Mansurov, Omon Muxtor, Hojiakbar Shayxov, Ibrohim G‘afurov, Naim Karimov, No‘mon Rahimjonov, Umarali Normatov, Tohir Malik, Norboy Xudoyberganov, Suvon Meli, Ahmad Otaboyev, Abdulla Ulug‘ov, Qozoqboy Yo‘ldoshev, Rahmon Qo‘chqor, Aziz Said “XX asr o‘zbek adabiyotining 10 eng yaxshi asari qaysi?” savoli yuzasidan fikrlarini bildirishgan.
Ushbu so‘rovnoma natijalariga ko‘ra, XX asr o‘zbek adabiyotining eng yaxshi asari Abdulla Qodiriyning «O‘tkan kunlar» romanidir. Quyida so‘rovnoma natijalarining to‘liq ro‘yxati bilan tanishishingiz mumkin (eng ko‘p e’tirof etilgan kitoblar ro‘yxat avvalida, bir xil ovozga ega bo‘lgan mualliflar asarlari alifbo tartibida berilgan):
1. Abdulla Qodiriy. O‘tkan kunlar (roman)
2. Cho‘lpon. Kecha va kunduz (roman)
3. Oybek. Navoiy (roman)
4. G‘afur G‘ulom. Shum bola (qissa)
5. Odil Yoqubov. Ulug‘bek xazinasi (roman)
6. Murod Muhammad Do‘st. Dashtu dalalarda (hikoya)
7. Murod Muhammad Do‘st. Lolazor (roman)
8. Rauf Parfi. «Sabr daraxti» kitobi
9. Cho‘lpon. Go‘zal (she’r)
10. Erkin Vohidov. O‘zbegim (qasida)
11. Abdulla Qodiriy. Mehrobdan chayon (roman)
12. Abdurauf Fitrat. Abulfayzxon (tragediya)
13. Maqsud Shayxzoda. Mirzo Ulug‘bek (tragediya)
14. Erkin Vohidov. Ruhlar isyoni (doston)
15. Abdulla Qahhor. Dahshat (hikoya)
16. Abdulla Qahhor. Sarob (roman)
17. Abdulla Qahhor. O‘tmishdan ertaklar (qissa)
18. Abdulla Oripov she’rlari
19. Abdulla Oripov. Bahor (she’r)
20. Abdulla Oripov. Birinchi muhabbatim (she’r)
21. Abdulla Oripov. O‘zbekiston (she’r)
22. Abdulla Oripov. Yuzma-yuz (she’r)
23. Abdurauf Fitrat. Shaytonning tangriga isyoni (she’riy drama)
24. Alisher Ibodinov. Quyosh ham olov (hikoya)
25. Mirtemir. Onaginam (she’r)
26. Mirtemir. Surat (poema)
27. Nazar Eshonqul. Qora kitob (qissa)
28. Oybek. Qutlug‘ qon (roman)
29. Pirimqul Qodirov. Yulduzli tunlar (roman)
30. Said Ahmad. Kelinlar qo‘zg‘oloni (komediya)
31. Tog‘ay Murod. Otamdan qolgan dalalar (roman)
32. Usmon Nosir. Nil va Rim (she’r)
33. Cho‘lpon. Buzilgan o‘lkaga (she’r)
34. Shukur Xolmirzaev. Qora kamar (pesa)
35. Yavdat Ilyosov. So‘g‘diyona (roman)
36. G‘afur G‘ulom. Vaqt (she’r)
37. G‘afur G‘ulom. Men yahudiy (she’r)
38. G‘afur G‘ulom. Sen yetim emassan (she’r)
39. Hamid Olimjon. O‘rik gullaganda (she’r)
40. Abduvali Qutbiddin. “Xayol kechasi” to‘plami
41. Abdulla Qahhor hikoyalari
42. Abdulla Qahhor. Anor (hikoya)
43. Abdulla Qahhor. O‘g‘ri (hikoya)
44. Abdulla Oripov. «Yillar armoni» kitobi
45. Abdulla Oripov. Armaniston (she’r)
46. Abdulla Oripov. Bahor kunlarida kuzning havosi (she’r)
47. Abdulla Oripov. Jannatga yo‘l (doston)
48. Abdulla Oripov. Olomonga (she’r)
49. Abdulla Oripov. Sarob (she’r)
50. Abdulla Oripov. Sen bahorni sog‘inmadingmi? (she’r)
51. Abdulla Oripov. Tilla baliqcha (she’r)
52. Abdulla Oripov. Yurtim shamoli (she’r)
53. Abdurauf Fitrat. Qiyomat (hikoya)
54. Abdurauf Fitrat. Munozara (risola)
55. Anvar Obidjon. Meshpolvonning sarguzashtlari (qissa)
56. Asad Dilmurod. Mulk (qissa)
57. Asqad Muxtor. Chodirxayol (hikoya)
58. Bahodir Murod Ali. Ko‘kto‘nlilar (qissa)
59. Bahrom Ro‘zimuhammad. “Davsaman” to‘plami
60. Bahrom Ro‘zimuhammad. Manzarani tinglash mumkin bu yerda (she’r)
61. Zulfiya. Qatra (she’r)
62. Zulfiya. Mushoira (she’r)
63. Zulfiya. Xotiram siniqlari (doston)
64. Izzat Sulton, Uyg‘un. Alisher Navoiy (drama)
65. Izzat Sulton. Iymon (pesa)
66. Maqsud Shayxzoda. Jaloliddin Manguberdi (she’riy drama)
67. Mamadali Mahmudov. Bog‘don qashqirlari (qissa)
68. Mirzakalon Ismoiliy. Farg‘ona tong otguncha (roman)
69. Mirkarim Osim. To‘maris (qissa)
70. Mirkarim Osim. O‘tror (qissa)
71. Mirtemir she’rlari
72. Mirtemir. Betoblikda (she’r)
73. Mirtemir. Majnuntol ostiga o‘tqazing meni (she’r)
74. Mirtemir. Shudring (she’r)
75. Murod Muhammad Do‘st. Galatepaga qaytish (qissa)
76. Nazar Eshonqul hikoyalari
77. Nazar Eshonqul. Maymun yetaklagan odam (hikoya)
78. Nazar Eshonqul. Ozod qushlar (hikoya)
79. Nazar Eshonqul. Shamolni tutib bo‘lmaydi (hikoya)
80. Ne’mat Aminov. Yelvizak (roman)
81. Odil Yoqubov. Diyonat (roman)
82. Odil Yoqubov. Ko‘hna dunyo (roman)
83. Odil Yoqubov. Muqaddas (qissa)
84. Oybek. Na’matak (she’r)
85. Olim Otaxon. Oqshom xayollari (hikoya)
86. Omon Matjon. Beruniy (dramatik doston)
87. Omon Muxtor. Ayollar mamlakati va saltanati (roman)
88. Omon Muxtor. F-fu (roman)
89. Rauf Parfi. Adashgan ruh (doston)
90. Rauf Parfi. Qor hidi dimoqqa urildi (she’r)
91. Rauf Parfi. Munojot (she’r)
92. Rauf Parfi. Turkistonni kimlar sevmaydir (she’r)
93. Rauf Parfi. Xayrlashdik. O‘ynar kapalak (she’r)
94. Rauf Parfi. She’rlar
95. Sadriddin Ayniy. Sudxo‘rning o‘limi (qissa)
96. Temur Po‘latov. Mulk (qissa)
97. Temur Po‘latov. Toyibning ikkinchi safari» (qissa)
98. Tilak Jo‘ra. Agar oy bo‘lsang ham (she’r)
99. Tog‘ay Murod qissalari
100. Tog‘ay Murod. Oydinda yurgan odamlar (qissa)
101. Tohir Malik. Shaytanat (qissalar)
102. Usmon Nosir. Dengiz kabi oyna yaltirar (she’r)
103. Usmon Nosir. Monolog (she’r)
104. Usmon Nosir. Naxshon (doston)
105. Usmon Nosir. Yurak (she’r)
106. Xayriddin Sultonov. Ko‘ngil ozodadir (qissa)
107. Xayriddin Sultonov. Saodat sohili (qissa)
108. Xudoyberdi To‘xtaboev. Mungli ko‘zlar (roman)
109. Cho‘lpon Ergash. Rahmon va shayton (doston)
110. Cho‘lpon. Qalandar ishqi (she’r)
111. Shavkat Rahmon. «Saylanma» to‘plami
112. Sharof Boshbekov. Temir xotin (komediya)
113. Shodiqul Hamro. Qora kun (qissa)
114. Shukur Xolmirzaev. Bodom qishda gulladi (hikoya)
115. Shukur Xolmirzaev. Bulut to‘sgan oy (hikoya)
116. Shukur Xolmirzaevning 70-80-yillar hikoyalari
117. Erkin A’zam. Anoyining jaydari olmasi (hikoya)
118. Erkin Vohidov she’rlari
119. O‘tkir Hoshimov. Bahor qaytmaydi (drama)
120. O‘tkir Hoshimov. Dunyoning ishlari (roman)
121. O‘tkir Hoshimov. Ikki eshik orasi (roman)
122. O‘tkir Hoshimov. Urushning so‘nggi qurboni (hikoya)
123. G‘afur G‘ulom. Osmon to‘la yulduzlar (she’r)
124. G‘afur G‘ulom. Sog‘inish (she’r)
125. G‘afur G‘ulom. Hasan Kayfiy (hikoya)
126. Hamza va Komil Yashin. Boy ila xizmatchi (drama)
127. Hamza. Paranji sirlari (drama)
128. Hamid Olimjon. Ishim bordir o‘sha ohuda (she’r)
XX asr o‘zbek adabiyotidagi eng yaxshi romanlar
1. Abdulla Qodiriy. O‘tkan kunlar (roman)
2. Cho‘lpon. Kecha va kunduz (roman)
3. Oybek. Navoiy (roman)
4. Odil Yoqubov. Ulug‘bek xazinasi (roman)
5. Murod Muhammad Do‘st. Lolazor (roman)
6. Abdulla Qodiriy. Mehrobdan chayon (roman)
7. Abdulla Qahhor. Sarob (roman)
8. Oybek. Qutlug‘ qon (roman)
9. Pirimqul Qodirov. Yulduzli tunlar (roman)
10. Tog‘ay Murod. Otamdan qolgan dalalar (roman)
11. Yavdat Ilyosov. So‘g‘diyona (roman)
12. Mirzakalon Ismoiliy. Farg‘ona tong otguncha (roman)
13. Ne’mat Aminov. Yelvizak (roman)
14. Odil Yoqubov. Diyonat (roman)
15. Odil Yoqubov. Ko‘hna dunyo (roman)
16. Omon Muxtor. Ayollar mamlakati va saltanati (roman)
17. Omon Muxtor. F-fu (roman)
18. Xudoyberdi To‘xtaboev. Mungli ko‘zlar (roman)
19. O‘tkir Hoshimov. Dunyoning ishlari (roman)
20. O‘tkir Hoshimov. Ikki eshik orasi (roman)
XX asr o‘zbek adabiyotidagi eng yaxshi qissalar
1. G‘afur G‘ulom. Shum bola (qissa)
2. Abdulla Qahhor. O‘tmishdan ertaklar (qissa)
3. Nazar Eshonqul. Qora kitob (qissa)
4. Anvar Obidjon. Meshpolvonning sarguzashtlari (qissa)
5. Asad Dilmurod. Mulk (qissa)
6. Bahodir Murod Ali. Ko‘kto‘nlilar (qissa)
7. Mamadali Mahmudov. Bog‘don qashqirlari (qissa)
8. Mirkarim Osim. To‘maris (qissa)
9. Mirkarim Osim. O‘tror (qissa)
10. Murod Muhammad Do‘st. Galatepaga qaytish (qissa)
11. Odil Yoqubov. Muqaddas (qissa)
12. Sadriddin Ayniy. Sudxo‘rning o‘limi (qissa)
13. Temur Po‘latov. Mulk (qissa)
14. Temur Po‘latov. Toyibning ikkinchi safari» (qissa)
15. Tog‘ay Murod. Oydinda yurgan odamlar (qissa)
16. Tohir Malik. Shaytanat (qissalar)
17. Xayriddin Sultonov. Ko‘ngil ozodadir (qissa)
18. Xayriddin Sultonov. Saodat sohili (qissa)
19. Shodiqul Hamro. Qora kun (qissa)
XX asr o‘zbek adabiyotidagi eng yaxshi hikoyalar
1. Murod Muhammad Do‘st. Dashtu dalalarda (hikoya)
2. Abdulla Qahhor. Dahshat (hikoya)
3. Alisher Ibodinov. Quyosh ham olov (hikoya)
4. Abdulla Qahhor. Anor (hikoya)
5. Abdulla Qahhor. O‘g‘ri (hikoya)
6. Abdurauf Fitrat. Qiyomat (hikoya)
7. Abdurauf Fitrat. Munozara (risola)
8. Asqad Muxtor. Chodirxayol (hikoya)
9. Nazar Eshonqul. Maymun yetaklagan odam (hikoya)
10. Nazar Eshonqul. Ozod qushlar (hikoya)
11. Nazar Eshonqul. Shamolni tutib bo‘lmaydi (hikoya)
12. Olim Otaxon. Oqshom xayollari (hikoya)
13. Shukur Xolmirzaev. Bodom qishda gulladi (hikoya)
14. Shukur Xolmirzaev. Bulut to‘sgan oy (hikoya)
15. Erkin A’zam. Anoyining jaydari olmasi (hikoya)
16. O‘tkir Hoshimov. Urushning so‘nggi qurboni (hikoya)
17. G‘afur G‘ulom. Hasan Kayfiy (hikoya)
XX asr o‘zbek adabiyotidagi eng yaxshi she’riy asarlar
1. Rauf Parfi. «Sabr daraxti» kitobi
2. Cho‘lpon. Go‘zal (she’r)
3. Erkin Vohidov. O‘zbegim (qasida)
4. Erkin Vohidov. Ruhlar isyoni (doston)
5. Abdulla Oripov. Bahor (she’r)
6. Abdulla Oripov. Birinchi muhabbatim (she’r)
7. Abdulla Oripov. O‘zbekiston (she’r)
8. Abdulla Oripov. Yuzma-yuz (she’r)
9. Mirtemir. Onaginam (she’r)
10. Mirtemir. Surat (poema)
11. Usmon Nosir. Nil va Rim (she’r)
12. Cho‘lpon. Buzilgan o‘lkaga (she’r)
13. G‘afur G‘ulom. Vaqt (she’r)
14. G‘afur G‘ulom. Men yahudiy (she’r)
15. G‘afur G‘ulom. Sen yetim emassan (she’r)
16. Hamid Olimjon. O‘rik gullaganda (she’r)
17. Abduvali Qutbiddin. “Xayol kechasi” to‘plami
18. Abdulla Oripov. «Yillar armoni» kitobi
19. Abdulla Oripov. Armaniston (she’r)
20. Abdulla Oripov. Bahor kunlarida kuzning havosi (she’r)
21. Abdulla Oripov. Jannatga yo‘l (doston)
22. Abdulla Oripov. Olomonga (she’r)
23. Abdulla Oripov. Sarob (she’r)
24. Abdulla Oripov. Sen bahorni sog‘inmadingmi? (she’r)
25. Abdulla Oripov. Tilla baliqcha (she’r)
26. Abdulla Oripov. Yurtim shamoli (she’r)
27. Bahrom Ro‘zimuhammad. “Davsaman” to‘plami
28. Bahrom Ro‘zimuhammad. Manzarani tinglash mumkin bu yerda (she’r)
29. Zulfiya. Qatra (she’r)
30. Zulfiya. Mushoira (she’r)
31. Zulfiya. Xotiram siniqlari (doston)
32. Mirtemir. Betoblikda (she’r)
33. Mirtemir. Majnuntol ostiga o‘tqazing meni (she’r)
34. Mirtemir. Shudring (she’r)
35. Oybek. Na’matak (she’r)
36. Rauf Parfi. Adashgan ruh (doston)
37. Rauf Parfi. Qor hidi dimoqqa urildi (she’r)
38. Rauf Parfi. Munojot (she’r)
39. Rauf Parfi. Turkistonni kimlar sevmaydir (she’r)
40. Rauf Parfi. Xayrlashdik. O‘ynar kapalak (she’r)
41. Tilak Jo‘ra. Agar oy bo‘lsang ham (she’r)
42. Usmon Nosir. Dengiz kabi oyna yaltirar (she’r)
43. Usmon Nosir. Monolog (she’r)
44. Usmon Nosir. Naxshon (doston)
45. Usmon Nosir. Yurak (she’r)
46. Cho‘lpon Ergash. Rahmon va shayton (doston)
47. Cho‘lpon. Qalandar ishqi (she’r)
48. Shavkat Rahmon. «Saylanma» to‘plami
49. G‘afur G‘ulom. Osmon to‘la yulduzlar (she’r)
50. G‘afur G‘ulom. Sog‘inish (she’r)
51. Hamid Olimjon. Ishim bordir o‘sha ohuda (she’r)
XX asr o‘zbek adabiyotidagi eng yaxshi dramatik asarlar
1. Abdurauf Fitrat. Abulfayzxon (tragediya)
2. Maqsud Shayxzoda. Mirzo Ulug‘bek (tragediya)
3. Abdurauf Fitrat. Shaytonning tangriga isyoni (she’riy drama)
4. Said Ahmad. Kelinlar qo‘zg‘oloni (komediya)
5. Shukur Xolmirzaev. Qora kamar (pesa)
6. Izzat Sulton, Uyg‘un. Alisher Navoiy (drama)
7. Izzat Sulton. Iymon (pesa)
8. Maqsud Shayxzoda. Jaloliddin Manguberdi (she’riy drama)
9. Omon Matjon. Beruniy (dramatik doston)
10. Sharof Boshbekov. Temir xotin (komediya)
11. O‘tkir Hoshimov. Bahor qaytmaydi (drama)
12. Hamza va Komil Yashin. Boy ila xizmatchi (drama)
13. Hamza. Paranji sirlari (drama)
