Yog‘ingarchiliksiz kelgan iliq dushanba tongi ham o‘tdi. U qadar yuqori malakali bo‘lmagan tish doktori Aurelio Eskover juda erta uyg‘onib, soat oltida ofisini ochdi. U hanuzgacha shakl berilishini kutib yotgan noto‘g‘ri tishlarni shisha idish ichidan olib plastir qolipga solib ko‘ra boshladi. Ko‘rsatilgan tartib bo‘yicha ishlash uchun o‘lchov asboblarini stol ustiga qo‘ydi. U yoqasiz yo‘l-yo‘l ko‘ylak kiyib olgan, bo‘yni tilla ilmatugma bilan yopilgan va bunga qo‘shimcha ravishda bog‘ichli bog‘lama taqib olgani uchun nafasi naq bo‘g‘ilib qolayozgandek edi. U qad-qomati tik va ozg‘indan kelgan bo‘lib, shu ko‘rinishida bir na’vi kar-soqov odamdek ta’surot qoldirardi. U odatda narsalarini tartibga solayotganida, tish drilini dental stul yoniga itarib borar va noto‘g‘ri tishlarga u bilan sayqal berardi. Garchi u ko‘rinishidan hech narsani o‘ylamayotgandek tuyular, tish drili unga kerak bo‘lmaganda ham uni oyoqlari bilan to‘xtovsiz bosib ishlatardi.
Soat sakkizdan o‘tgandagina derazadan osmonga tikilish uchun ozgina vaqt ishini to‘xtatdi. Tashqariga aftoda boqarkan, qo‘shni uy eshigi yuqorisida quyosh taftida o‘zini quritayotgandek o‘ychan turgan ikkita burgutga ko‘zi tushdi. Aftidan tushdan keyin yana yomg‘ir yog‘sa kerak degan o‘yda u ishini davom ettira boshladi. O‘n bir yoshli o‘g‘li chinqiroq ovoz bilan uni fikridan chalg‘itdi:
– Ota!!!
– Nima?
– Mayor, siz uni tishini olib qo‘ya olasizmi yoki yo‘qmi, shuni bilmoqchilar?
– Meni bu yerda emaslar deb ayt.
Aurelio Eskover tilla tishga oro berayotgan edi. U tishni qo‘lida ushlab turib yarim yopiq ko‘z bilan tekshirardi. Shu payt o‘g‘li narigi xonadan yana qichqirib keldi.
– Ular aytdiki, siz shu yerda ekansiz, chunki, ovozingizni eshitibdilar.
U bir muddatga tishni tekshirib turdi. Ishini tugatgandan so‘ng, qo‘lidagilarni stol ustiga qo‘ydi-da, dedi:
– Juda yaxshi bo‘libdi-da.
Aurelio Eskover tish drilini yana qayta ishlata boshladi. Narsalarini saqlaydigan javon qutisi ichidan bir necha bo‘lak bridj oldi va yana tilla tishga sayqal berishni davom ettirdi.
– Ota!
– Yana nima?..
– Ular hali ham o‘z fikrlarini o‘zgartirmadilar, – so‘zini davom etdi bola. – Ular aytadilarki, agar siz ularning tishini olib qo‘ymasangiz, sizni otib tashlar ekanlar.
U shoshilmasdan mutlaqo bosiqlik bilan joyidan qo‘zg‘olib tish drilining pedalini bosishni to‘xtatdi va uni stuldan nariroq surib yo‘ldan hamma narsani olib tashladi. So‘ng xonaning o‘rtasida turib oldida o‘g‘liga qarab dedi:
– Yaxshi. Ayt, ularga kirib meni otsinlar.
U javon chetiga bir qo‘li bilan suyanib, bir qo‘lida eshik qarshisidagi stulni aylantirib turardi. Mayor eshik ostonasida paydo bo‘ldi. Uni yuzini chap tarafini soqoli olingan, boshqa tarafi esa aksincha, og‘riqdan shishgan va chamasi besh kunlik olinmagan soqolda edi. Aurelio Eskover uning ma’yus ko‘zlaridan u uzoq tunlarni og‘riq bilan o‘tkazganligini ko‘rdi. U javonni barmoqlari bilan yoparkan, muloyimlik bilan:
– O‘tiring, – dedi.
– Xayrli kun! – dedi mayor.
– Xayrli kun, – istamaygina javob qildi u.
Kerakli asboblar sterilizatsiya uchun qaynayotgan vaqtda, mayor o‘rindiqning bosh qo‘yadigan joyiga boshini qo‘yib o‘rnashib oldi va o‘zini biroz yaxshiroq his qilgandek bo‘ldi, ammo hali-hamon sovuq nafas olardi. U Aurelio Eskoverning ofisiga ko‘z yugurtirdi. Yog‘ochdan yasalgan o‘rindiq, oyoq bilan bosib ishlatiladigan tish drili, keramikadan butilkalar va shisha idishlar, hamma-hammasi juda eskirgan edi. O‘rindiq qarshisida yelkagacha uzunlikda tutilgan eski mato parda turardi. Mayor, doktor yaqinlashayotganini ko‘rib, og‘zini yirtgudek ochdi. Aurelio Eskover uni boshini chiroq tarafga burdi. Infektsiya tushgan tishni yaxshilab tekshirgach, ehtiyotkorlik bilan qo‘lini bukib, mayorning jag‘ini yoparkan:
– Anisteziyasiz bo‘ladi, – dedi.
– Nima uchun?..
– Chunki sizda maddalagan joy bor.
– Tushunarli, – dedi mayor doktorning ko‘zlariga qarab va kulishga harakat qildi.
Aurelio Eskover bo‘lsa, unga iljayib ham qo‘ymadi. U ish stolidan stirillanib bo‘lgan asboblarni olib kelib, qaynoq suv ichidan bir juft qisqichni oldi. U o‘z ishini shoshmasdan xotirjamlik bilan bajarardi. Oyoq kiyimini uchi bilan tufdonni mayorga yaqinroq joyga itarib yuborarkan, qo‘lini yuvish uchun tagiga chinoq qo‘yilgan jo‘mrak yoniga bordi. U ishlarini hammasini odatiy xotirjamlikda, hatto mayorning yuziga ham qaramagan holda bajarardi. Biroq mayor undan ko‘z uzgani yo‘q edi.
Bemorning og‘riyotgan tishi kech nish urgan aql tishi bo‘lib chiqdi. Doktor oyoqlarini sal ochib, issiq qisqich bilan og‘riq tishni qisdi. Mayor o‘rindiq tutqichini mahkam ushlab olib, oyoqlarida butun kuchini jamlab, vujudini qotirib turdi va shu onda buyragida muzdek bo‘shliqni his qildi, biroq bir og‘iz ham ovoz chiqarmadi. Doktor ishini tugatib, mayordan nariroq turib oldi-da, xushmuomilalik bilan bo‘lmasa-da, hech qanday ginasiz dedi:
– Ana endi siz bizga yigirmatalik o‘lik odam rasmi tushirilgan puldan to‘laysiz-da.
Mayor jag‘ suyaklarini g‘ichirlaganini hich qildi. Uning ko‘zlari jiqqa yoshga to‘lgandi. U o‘rindiqqa og‘riq tishi olib tashlanganligini his qilmaguncha nafas olmasdan o‘tiraverdi. Nihoyat, ko‘z yoshlari orqali buni his qildi. Endi unga besh kunlik iztirobli tunlar begona, chunki u azobli og‘riqlardan forig‘ bo‘lgandi. Terga botib charchab qolgan mayor uzunengli ko‘ylagini tugmalarini yechib, shimini cho‘ntagidan dastro‘molchasini oldi. Aurelio Eskover esa unga dastro‘molchasi o‘rniga toza mato uzatarkan:
– Ko‘z yoshlaringizni artib oling, – dedi.
Mayor doktorning talabini zudlik bilan bajo qildi. U sovuq terlashdan endi qaltirardi. Aurelio Eskover qo‘l yuvayotganida chinoqning yuqori burchagida chang bosgan o‘rgimchak to‘rida bolalagan o‘rgimchakni va o‘lik hashoratlarni ko‘rdi. U orqasiga o‘girilib mayorga dedi:
– Uyquga yotishdan oldin namakob bilan og‘zingizni chaying.
Mayor o‘rnidan turib tugmasini ham qadamasdan xayr deya eshik tomon yurarkan:
– Hisobni jo‘nating, – dedi.
– Sizgami, yo shaharcha ma’muriyatigami? – uni pul to‘lamasdan chiqib ketayotgani Aurelio Eskoverning ensasini qotirdi.
Mayor ortiga ham qaramasdan eshikni yopdi va tashqarigi oynadan ko‘rinish berarkan, dedi:
– Bu sizning salomingizga yarasha alik.
Ingliz tilidan Sherzod Komil Xalil tarjimasi