Bundan bir necha yil oldin, aniqrog‘i, sobiq diktator Pinochet Londonda hibsga olingan kuni bo‘kib o‘lgan qashqa sigir xitoyi bodomgul choynakdan chorak asr birga choy ichib kelayotgan er-xotinning o‘rtasiga bugun  tuyqus sovuqchilik tushirdi. Nonushta mahali targ‘il govmushning suti kamligidan gap chiqib, xotin o‘sha qashqani eslab qoldi:
– Hayt, esizgina qashqa-ya. Suti paqirdan toshib ketardi. Manglayidagi oppoq oy ko‘rgan odamning havasini keltirardi.
– Eslov aparating uncha yaxshimas, xotin, – qaymoqqa non  botirayotib,  salmoqlandi  Berdimat.  –  Menimcha, peshanasidagi qashqasi oygamas, ko‘proq o‘roqqa o‘xshar¬¬di-yov.
– Voy, har kuni sog‘ib yurib, men bilamanmi, siz bilasizmi? Xuddi rasmchi ataylab chizgandek, to‘rt kunlik oyning o‘zginasiydi.
– Karillama! Ko‘zoynakni derazadan ajratolmaysan-u, oyni o‘roqdan farqlarmiding!
Oddiy g‘idi-bidi rosmana janjalga aylanib, oxiri Berdimat shartta o‘rnidan turdi-yu, bodomgul choynakni ko‘targan kuyi so‘ritok ostidagi supadan ayvonga ko‘chdi, hanuz vag‘illayotgan xotinining damini kesish maqsadida tokchadagi tranzistorni ishga solib, tovushini balandlatdi. «Kechayu kunduz» deb ataluvchi radiostantsiyaga bas kelolmasligini anglagan xotin, nihoyat, jag‘ini tiydi.
Tranzistor bor ovozda shang‘illar, eng bachkana jurnalist sifatida dong taratgan Surobxo‘ja esa, studiyadagi mehmonlari bilan gurunglashishda davom etardi:
– Zilzilaxon! Mana, siz yoshgina aktrisa bo‘pturib, bir sahnadasiz, bir kinodasiz. Teleekranlarniyam bo‘¬shat¬maysiz. Ro‘zg‘orga qarashga vaqt qoladimi, degan savol tug‘ilyapti-ku?
– Ochig‘ini aytsam, ro‘zg‘orgayam, bolamgayam, asosan, oyim qaraydilar. Chunki, men shanba demasdan, bozor demasdan, ertalabdan kechgacha…
Shu payt studiyadagi telefonning jiringlagani eshitilib, Surobxo‘ja: «Uzr, Zilzilaxon, qani, vafodor muxlislarimiz nima demoqchiykin», deya mehmonining so‘zini bo‘ldi.
– Alyov! Alyov! – ovoz keldi telefondan.
– Gapiravering, – dedi Surobxo‘ja. – Sizni hozir efirda minglab shinavandalarimiz tinglashyapti.
– Men Beshyog‘ochdan qo‘ng‘iroq qilyapman. Otim Patiydin. Yoshim ellik birda… Aytmoqchi bo‘lgan gapim shuki, suyukli artisimiz Zilzilaxon ro‘zg‘orgayam, bolamgayam oyim qaraydila-a-r, devordi. Fahmladimki, boshi ochiq. U yog‘ini so‘rasangiz, mana, kaminayam uch yarim yildan beri sip-silliq tulman. Agar Zilzilaxon xo‘p desalar, Beshyog‘ochdagi somsaxonada uchrashib…
– Patiydin aka! Patiydin aka! – hayajonli ovozda shosha-pisha suhbatga suquldi Zilzilaxon. – Meni kechiring. Erimning ishiyam doim tig‘izligini aytish esimdan chiqibdi.
Buni eshitib, Berdimat miyig‘ida kuldi: «Taging past bo‘lmasa, lovullab turgan artiskani, kelib-kelib, somsaxonaga boshlarmiding». Tranzistordan quloq uz¬may, choyni maydaho‘plam qilib o‘tirgan Berdimatning hali piyolasi bo‘shamasidan, studiyadagi Surobxo‘ja ikkinchi mehmonni ham ezg‘ilashga o‘tdi. Taniqli olima o‘zining keyingi izlanishlari yuzasidan hisob berib turganida, yana telefon jiringladi.
– Alyov! Alyov!
– Qulog‘imiz sizda, aziz muxlis, – ching‘illadi Surobxo‘ja. – Oldin, kimligingizni bilib olsak…
– Ie! Ovozimdan tanimadingmi? Patiydinman.
– Endi tanidim. Demak, yoshingiz ellik birda?
– Esingda borakan-ku, uka… Aytmoqchimanki, eski kitoblarni elakdan o‘tkazib turgan opamiz, gapdan gap chiqib, Barno degan farzandim mening yo‘limdan boryapti-i, devordi. Ammo-lekin, bir masalada aniqlik kiritilmadi. Ya’ni, Barnoxon uyli-joyli juvonmi, yo bo‘lmasa, boshi ochiqmi? Shuni bilvolaylik.
– Ha-a-a, muxlisimiz niho-o-yatda tirishqoq chiqib qoldi, – so‘zni oliftalantirdi Surobxo‘ja. – Javobni olima opamizdan eshitamiz shekilli?
Olima bosiq javob qildi:
– Chamasi, Patiydinjon noto‘g‘ri anglaganga o‘xshay¬dilar. Barno bu – o‘rtancha o‘g‘lim.
– Nima-a?! – tranzistorning karnayini zirillatdi Patiydin. – O‘g‘il bolagayam shunaqa ot qo‘yadimi? Qanaqa xotinsiz?
Berdimat bu gal banginamo hiringlaganicha, qo‘lidagi bo‘sh piyolani zavq bilan dasturxonga g‘ildiratdi. Eshittirishga bo‘lgan qiziqishi ortib, tokchadagi tranzistorni xontaxtaga oldi. Patiydin radiostantsiyani hali-beri tinch qo‘ymasligini ko‘ngli yaqqol sezib turardi. Surobxo‘janing navbatdagi suhbatdoshi erkakligini bilib, Berdimatning endigina hafsalasi soviyotganda, studiyadagi telefonning jiringlashi uni darhol hushyor torttirdi.
– Alyov! Alyov!
– Yana nima gap, Patiydin aka? – «vafodor muxlisi»ni bu safar bexato tanidi Surobxo‘ja.
– Ana shu rejissyor og‘aynimiz oiladagi muhit ijodkorga juda muhimligini gapirib turib, keyingi xotinim bilan kasbdosh bo‘lganimiz uchun u meni doim to‘g‘ri tushunadi-i, devordi. Ajrashgan xotini qaerda yashashini bilsak bo‘larmikin?
– Bo‘lmaydi! – Surobxo‘ja so‘z berishini kutib o‘tirmay, jizzakilandi kinorejissyor.
– Nimaga bo‘lmasakan? – jirilladi Patiydin. – Sabab?
– Sababi shuki, sen isqirt odamsan!
– O‘zing isqirtsan! Xotinni qo‘yishga qo‘yvorib, endi rashk qilyapsanmi, maxov?
– Og‘zingning kapotini yop, itpashsha!
– Hov! Zo‘r bo‘lsang, Beshyog‘ochdagi somsaxonaning oldiga ke. Bittaga bitta chiqib…
Berdimat xoxolashni boshlagan chog‘da, studiyadagi mik¬rofon «shiq» etib o‘chib, tabobat olamiga doir rek¬lama yangradi. Bu yoqdan reklama tugadi-yu, u yoqdan telefon jiringladi.
– Alyov! Alyov!
– Bo‘ldi-da, Patiydin aka, – tajanglandi Surob¬xo‘ja.– Tinch qo‘ying bizni!
– Gapni ko‘paytirma, – do‘q urdi Patiydin. – Muxlisni bezitsang, ustingdan xo‘jayiningga yozib…
– Ha xo‘p… Nima demoqchisiz?
– Aytmoqchimanki, hozir bergan reklamangda bir seksapato‘lik chiqib, farzandga muhtoj odamlarga bola ko‘rishda yordam berama-a-n, devordi. Yaxshi tushunmadim, uka, bu seksapato‘liging bola ko‘rishni xohlaydigan so‘qqaboshlarga xotin topib beraman demoqchimi?
Xotingado Patiydinning ashaddiy ishqiboziga aylanib ulgurgan Berdimat boshu yelkasini koptok-koptok qilib irg‘ishlatgan asno, qiyqirib kula ketdi. Ayvon yonidagi yo‘lakdan tomorqaga o‘tib borayotgan xotin, biron joyi yirtilib-netmaganmikan degan xavotirda, ko‘ylagining yon-verini paypaslab ko‘rdi, so‘ng eriga kekanglab boqib, so‘radi:
– Ha? Namuncha og‘zingizning ishtonbog‘i qochmasa?
– Yo‘q sigirning qashqasini talashganimiz nasha qilyapti, – kulgisini tiyishga qiynalib, hiqichoq tutgan tarzda javob qaytardi Berdimat. –  Arazni yig‘ishtir, xotin. Boringga shukur.
– Urishishgayam ustasiz, yarashishgayam…
Berdimat xotinining ortidan ko‘zini mushuknikidek yiltiratganicha mo‘ylov silab tikilarkan, tirjayib mutoyiba qildi:
– Tezda yarashmas edim-u, ipirisqi Patiydin shuniyam eshitib qolmasin dedim-da.
Berdimatning qornini yana shayton qitiqlab, bo‘g‘zida kulgi buloqlandi.
 
2001 yil.